Wat is schistosomiasis?
Schistosomiasis of ‘bilharzia’ is een infectie die wordt veroorzaakt door een worm. De larven ontwikkelen zich eerst in een waterslak. De waterslak komt in zoet water voor. De larve van de worm kan de huid binnendringen en kan o.a. hevige jeukende uitslag, koorts, rugpijn en verlammingsverschijnselen veroorzaken. Het binnendringen van de larven door de huid kan een hevige, jeukende huiduitslag veroorzaken, zwemmersjeuk genoemd. Twee tot tien weken na het watercontact kan koorts ontstaan, het zogenaamde katayamasyndroom. Incidenteel kunnen rugpijn en verlammingsverschijnselen ontstaan als gevolg van de ontstekingsreactie tegen wormeieren die in of rond het ruggenmerg terecht zijn gekomen. Behandeling met medicijnen is mogelijk. De tijd tussen besmet worden en ziekte is gemiddeld enkele maanden.
Hoe bescherm ik mezelf?
Vermijd contact met zoet oppervlaktewater in gebieden waar schistosomiasis voorkomt. Als contact met water onvermijdelijk was, droog je dan snel af. Als je bent blootgesteld kan na minimaal 6 weken een bloedonderzoek op schistosomiasis worden uitgevoerd.
Infectie kan niet worden voorkómen door het nemen van medicijnen voorafgaand aan het watercontact of binnen 6 weken na het watercontact.
Er bestaat geen vaccin tegen schistosomiasis.
Hoe loop ik schistosomiasis op?
Zwemmen of pootjebaden in water met geïnfecteerde waterslakken brengt het risico met zich mee. De larve van de worm kan door de huid ons lichaam binnen dringen. De parasiet ontwikkelt zich tot een worm in bloedvaten bij nieren of darmen.
De ziekte komt onder andere voor in Afrika, verschillende landen van Latijns Amerika (Brazilië, Suriname, Venezuela), delen van de Caraïben en sommige landen van het Midden-Oosten, Zuid China, de Filippijnen en Zuidoost-Azië.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Eénmalig contact met zoet water leidt doorgaans niet tot ziekteverschijnselen. Als mensen langdurig in het gebied verbleven, bijvoorbeeld voor werk, en veel hebben gezwommen in besmet water, is het zinvol om na terugkeer in Nederland bloedonderzoek te doen. Dit kan bij de bedrijfsarts of via de huisarts.
De behandeling van schistosomiasis
Schistosomiasis is te behandelen met praziquantel. In Nederland wordt altijd eerst bloedonderzoek gedaan. In tropische gebieden is dit anders. Vaak wordt aan toeristen medicatie aangeboden, om te nemen na contact met zoet water. Maar dit heeft geen zin, omdat het medicijn alleen werkt als de wormen volwassen zijn. De ontwikkeling van een larve tot dit volwassen stadium duurt enkele maanden.
Meer weten?
- Kijk bij reistips voor nog meer tips op reis.