Rabiës

Wat is rabiës?

Rabiës (hondsdolheid) is een ernstige infectie van de hersenen, veroorzaakt door een virus. Rabiës begint met grieperigheid. Vervolgens kunnen krampen of verlammingen optreden. Rabiës is een zeer ernstige ziekte die vrijwel altijd tot de dood leidt. Jaarlijks overlijden er in de wereld bijna 60.000 mensen aan rabiës*

Hoe krijg je rabiës?

Als je wordt gebeten door een dier kun je besmet raken. Dit kan ook wanneer je gekrabd of over wondjes gelikt wordt. Toeristen worden vaak gebeten of gekrabd door (zwerf)honden of apen. Maar ook katten en vleermuizen kunnen rabiës overbrengen. Als je wordt gebeten of gekrabd moet je meteen naar een ziekenhuis of medisch centrum. Wanneer je vooraf niet bent gevaccineerd tegen rabiës, heb je antistoffen (RIG) nodig. Deze antistoffen zijn moeilijk verkrijgbaar in sommige landen. Als je vooraf wel gevaccineerd bent, heb je na een beet of krab enkel twee vaccinaties nodig. Deze zijn meestal wel verkrijgbaar.

In Nederland komt de ziekte niet voor. We zien rabiës echt als een importziekte. Als je besmet bent duurt het weken tot maanden voordat je ziek wordt. Dit hangt af van de plaats van bijv. de beet. Dat wil zeggen: hoe dichter de beet bij de hersenen zit, des te korter is de tijd tot de ziekteverschijnselen ontstaan.

Hoe bescherm ik mezelf tegen rabiës?

• Vermijd al het contact met dieren, hoe schattig ze er ook uit zien. Raak geen dode dieren aan.
• Vertel je kind duidelijk dat het op reis geen dieren mag aaien of voeren en waarom.
• Soms worden voor vertrek al vaccinaties tegen rabiës geadviseerd. Het advies hangt af van het land van bestemming. Kinderen hebben een verhoogd risico op dierenbeten, en komen daarom eerder in aanmerking voor vaccinaties tegen rabiës.
  Een vaccinatieserie bestaat uit twee prikken met minstens een week ertussen. Voor kinderen jonger dan één jaar en mensen met een afweerstoornis bestaat het schema uit drie prikken in de loop van vier weken. Een vaccinatieserie geeft een levenslange basisbescherming. De vaccinatie wordt in de spier in de bovenarm toegediend. Sommige GGD-en bieden ook vaccinatie in de huid aan. Er zijn dan twee prikken per keer nodig. Deze methode is goedkoper, maar niet bij iedereen mogelijk.
•  
• Indien je toch gebeten, gekrabd of gelikt wordt door een dier, adviseren wij direct de wond zorgvuldig en grondig te reinigen en spoelen met water en zeep > 15 minuten. Desinfecteer de wond indien mogelijk met alcohol 70%.

Wat te doen bij een dierenbeet, een krab of als je gelikt bent over een wond?

• Spoel de wond langdurig schoon met veel water en zeep. Ontsmet daarna de wond met jodium of alcohol 70%. Bel direct naar de alarmcentrale van uw ziektekostenverzekeraar, ook als je vooraf tegen rabiës bent ingeënt. Zij kunnen adviseren over de nodige behandeling en vertellen in welk ziekenhuis je terecht kunt voor deze behandeling. Soms zijn antibiotica of een tetanusvaccinatie nodig.
• Op basis van de verwonding bepaalt een arts welke behandeling je moet krijgen na een beet of een krab. Zorg dat je jouw vaccinatiegegevens meeneemt naar de arts.
• Heb je na je reis nog vaccinaties nodig? Bel dan de GGD.

Meer weten?

• Kijk bij reistips voor nog meer tips op reis.
• Lees de informatie over rabiës op de website van het RIVM.

^{*MMWR 18dec 2015}

^{Bron: RIVM/LCR 9-10-'18}