Wat is rabiës?
Rabiës (hondsdolheid) is een ernstige infectie van de hersenen, veroorzaakt door een virus. Rabiës begint met grieperigheid, daarna kunnen krampen of verlammingen optreden. Rabiës is een zeer ernstige ziekte die vrijwel altijd tot de dood leidt. Jaarlijks overlijden er in de wereld bijna 60.000 mensen aan rabiës*.
In Nederland komt de ziekte niet voor, het is echt een importziekte. De plaats van de beet/krab bepaalt hoe snel je ziek wordt. Het varieert van weken tot maanden. Dit hangt af van de plaats van bijv. de beet. Hoe dichter de beet bij de hersenen zit, des te korter is de tijd tot de ziekteverschijnselen ontstaan.
Hoe krijg je rabiës?
Als je wordt gebeten door een dier kun je besmet raken, maar ook door een krab of een lik over wondjes/slijmvlies. Toeristen worden vaak gebeten of gekrabd door (zwerf)honden of apen. Maar ook katten en vleermuizen kunnen rabiës overbrengen. Als je wordt gebeten of gekrabd, ga dan meteen naar een ziekenhuis of medisch centrum.
Ben je voor je reis niet gevaccineerd tegen rabiës? Dan heb je antistoffen (RIG) nodig. Deze antistoffen zijn moeilijk verkrijgbaar in sommige landen. Als je vooraf wel gevaccineerd bent, heb je na een beet of krab enkel twee vaccinaties nodig. Deze zijn meestal wel verkrijgbaar.
*MMWR 18dec 2015
Bron: RIVM/LCR 9-10-'18
- Spoel de wond langdurig (minimaal 15 minuten) schoon met veel water en zeep. Ontsmet daarna de wond met jodium of alcohol 70%.
- Bel direct naar de alarmcentrale van je ziektekostenverzekeraar en reisverzekering, ook als je vooraf tegen rabiës bent ingeënt. Zij kunnen adviseren over de nodige behandeling en vertellen in welk ziekenhuis je terecht kunt voor deze behandeling. Soms zijn antibiotica of is een tetanusvaccinatie nodig.
- Op basis van de verwonding bepaalt een arts welke behandeling je moet krijgen na een beet of een krab. Zorg dat je jouw vaccinatiegegevens meeneemt naar de arts.
- Heb je na je reis nog vaccinaties nodig? Bel dan de GGD.
- Vermijd al het contact met dieren, hoe schattig ze er ook uit zien. Raak geen dode dieren aan.
- Vertel je kind duidelijk dat het op reis geen dieren mag aaien of voeren en waarom.
- Soms worden voor vertrek al vaccinaties tegen rabiës geadviseerd. Het advies hangt af van het land van bestemming.
- Kinderen hebben een verhoogd risico op dierenbeten, en komen daarom eerder in aanmerking voor vaccinaties tegen rabiës.
- Een vaccinatieserie bestaat uit twee prikken met minstens een week ertussen. Voor kinderen jonger dan één jaar en mensen met een afweerstoornis bestaat het schema uit drie prikken in de loop van vier weken.
- Een vaccinatieserie geeft een levenslange basisbescherming, maar je moet na een incident altijd (!) medische hulp zoeken voor extra vaccinaties.
- De vaccinatie wordt in de spier in de bovenarm toegediend.
- Sommige GGD-en bieden ook vaccinatie in de huid aan. Er zijn dan twee prikken per keer nodig. Deze methode is goedkoper, maar niet bij iedereen mogelijk.
Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de werking van slechts 1 prik vóór de reis en de bescherming ervan tegen rabiës.
In Nederland is het echter nog niet vastgelegd in de protocollen dat met 1 prik volstaan kan worden en welke consequenties dit heeft voor de behandeling na een incident.
Daarom adviseert de GGD nog steeds 2 vaccinaties tegen rabiës vóór de reis conform de landelijke richtlijnen en protocollen van het LCR (Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering).
- Kijk bij reistips voor nog meer tips op reis.
- Lees de informatie over rabiës op de website van het RIVM.
Soms is er een tekort aan vaccin en kan de farmaceut niet leveren.