Afweerstoornis en reizen

Ben je van plan om naar Midden-Afrika of Zuid-Amerika te reizen én gebruik je medicijnen die de afweer verminderen? Dan wegen we samen de risico's af.
Header illustratie

Is je afweer verlaagd door een ziekte of door medicijnen? Dan kunnen de volgende onderwerpen interessant zijn.

Mijn afweer is verlaagd

Je afweer kan verlaagd zijn door een ziekte, zoals kanker of HIV. Ook kunnen bepaalde medicijnen de afweer verlagen. Deze medicijnen heten ‘immunosuppressiva’. Medicijnen die je afweer verlagen worden vaak gegeven bij auto-immuunziekten zoals reuma of een chronische darmontsteking. Voorbeelden van afweerremmers zijn prednison, methotrexaat of azathioprine. Wanneer je chemotherapie voor kanker hebt (gehad), is je afweer vaak ook tijdelijk verlaagd.

Vaccineren bij een verlaagde afweer

Als je afweer verminderd is door ziekte of door medicijnen, dan ben je gevoeliger voor infecties. Bepaalde infecties kunnen ernstiger verlopen, zoals bijvoorbeeld de griep of tuberculose. Daarom zijn vaccinaties belangrijk bij een verlaagde afweer.

Vaccinaties zorgen ervoor dat je afweer antistoffen gaat aanmaken, die je beschermen tegen een ziekte. Maar als je afweer niet goed werkt, kan het zijn dat je lichaam niet genoeg antistoffen aanmaakt na een vaccinatie. Daarom is het belangrijk om bij sommige vaccinaties, 4 tot 8 weken na de vaccinatie, bloedonderzoek te doen. Dan weet je of je goed beschermd bent of niet.

De gele koorts vaccinatie en afweerstoornissen

Heb je plannen om een reis te maken naar Midden-Afrika of Zuid-Amerika én gebruik je medicijnen die de afweer verminderen? Dan kan het gebeuren dat je de gele koorts vaccinatie niet mag hebben. Maak een afspraak bij de GGD voordat je je reis boekt. Dan wegen we samen de risico's af

Gele koorts is een gevaarlijke ziekte. Het virus wordt overgebracht door muggen. Tegen gele koorts kun je jezelf laten vaccineren. Het gele koortsvaccin bevat verzwakt levend virus. We noemen het ook wel “levend” vaccin. Na vaccinatie maakt je lichaam antistoffen aan tegen de ziekte. Na één vaccinatie ben je voor de rest van je leven beschermd tegen gele koorts.

De vaccinatie is voor de meeste mensen veilig. Maar dit geldt niet voor mensen met een afweerstoornis. Zij kunnen ziek worden van het vaccin. Daarom mag het niet gegeven worden aan mensen met een ernstige afweerstoornis. Soms kan in overleg met de een specialist (bijv. je reumatoloog) worden besloten om eerst de gele koorts vaccinatie te krijgen en pas later te beginnen met de medicijnen. Als je al afweerremmende medicijnen gebruikt, kun je misschien tijdelijk stoppen met je medicijnen zodat je gevaccineerd kunt worden. Bespreek dit met je specialist.

Wat te doen als ik geen vaccinatie tegen gele koorts mag?

Op het spreekuur bij de GGD bekijken we of je tegen gele koorts gevaccineerd kunt worden. Is dat niet het geval, dan bespreken we de risico’s van jouw reis. Zijn de risico’s te groot, dan bespreken we de mogelijkheden om je reis om te boeken naar een minder risicovol land.
Het is natuurlijk een teleurstelling als je al geboekt hebt en pas daarna op het spreekuur hoort dat je geboekte reis een gevaar oplevert voor jouw gezondheid.

TIP: Maak daarom, voor het boeken van de reis, een afspraak bij een GGD bij jou in de buurt.

Tips voor de (sub)tropen:

  • Bespreek je reis met de GGD voordat je boekt. Sommige reizen geven een (te) groot gezondheidsrisico. Vermijd lange en primitieve reizen. Vraag persoonlijk advies.
  • Neem ruim de tijd voor vaccinaties voorafgaand aan de reis. Kom minimaal 6 weken, maar liever nog eerder, voor vertrek naar het spreekuur. Hoe eerder je komt, hoe beter je gevaccineerd kunt worden. Een complete hepatitis A of B serie met bloedonderzoek duurt bijvoorbeeld 7-8 maanden.
  • Bekijk voor vertrek waar zich ziekenhuizen bevinden in het land van bestemming.
  • Zorg voor een goede (reis-)verzekering. Vergoed je verzekering de kosten van repatriëring (voortijdig teruggevlogen worden)?
  • Bespreek met je arts of de GGD of het nodig is om antibiotica mee te nemen.
  • Neem altijd een koortsthermometer mee.
  • Was regelmatig je handen met water en zeep, of gebruik handgel voordat je eet en nadat je naar het toilet bent geweest.
  • Eet geen rauw voedsel, tenzij je het gewassen of gepeld hebt. Meer over eten en drinken vind je op onze website.
  • Voorkom dat je samen met hoestende mensen in een kleine ruimte verblijft. Vermijd daarom het openbaar vervoer.

Risico’s van reizen met een verlaagde afweer

Een verlaagde afweer maakt je gevoeliger voor infecties. Ook kunnen infecties ernstiger verlopen.

Darminfecties

In de tropen komen andere bacteriën en virussen voor dan in Nederland. De meest voorkomende infectie bij reizigers is een darmontsteking of buikgriep. Als je afweer verminderd is, kun je door een darmontsteking uitdrogen of ernstig ziek worden; opname in een ziekenhuis is dan noodzakelijk.

Tuberculose

Tuberculose komt nog in veel landen voor. Vooral in het zuiden van Afrika. Het kan gevaarlijk zijn om in bepaalde landen te gaan werken, met name in bijvoorbeeld een ziekenhuis of weeshuis. Vraag de tuberculose-afdeling van de GGD altijd om een persoonlijk advies ruim voordat je vertrekt. Dit advies is gratis.

Als je afweer zeer ernstig verlaagd is

Sommige mensen hebben een zeer ernstig gestoorde afweer. Bijvoorbeeld als je een orgaantransplantatie hebt gehad of meerdere afweerremmers tegelijk gebruikt. Dan kan een bezoek aan de tropen een groot risico zijn. Denk aan een avontuurlijke reis door een natuurgebied ver van de bewoonde wereld. Overleg met je behandelaar of met je GGD over welke landen veilig voor je zijn. Ga je toch naar de tropen? Neem dan bovenstaande tips ter harte. Aanvullende adviezen bij een zeer ernstige afweerstoornis zijn om niet op blote voeten te lopen, en geen grotten te bezoeken. Dit geeft namelijk ook een risico op bepaalde infecties.

JH/GH->13-6-2017

Maak nu een afspraak

Ga jij op reis? Zoek op deze GGD website welke vaccinaties je nodig hebt en welke maatregelen je verder kunt treffen.